Wedstrijdspanning
Als topsporter, maar ook als pokerspeler kunnen er tijdens belangrijke momenten in jouw carrière te veel wedstrijdspanning ontstaan. Dagen, soms wel weken voorafgaand aan deze belangrijke wedstrijden of toernooien kan je je al zorgen gaan maken over het resultaat en de gevolgen hiervan. Spanning in je buik of in je hoofd kunnen heel vervelend zijn. In deze blog leer je welke vormen er zijn, waar wedstrijdspanning vandaan komt, hoe je er mee om kunt gaan, maar ook wat de voordelen ervan zijn en hoe je het kunt kanaliseren zodat je jouw prestaties juist kunt verbeteren.
Wat is wedstrijdspanning?
Wedstrijdspanning kent een evolutionaire oorsprong. Toen wij hier als oermensen nog in onze berenvellen liepen en op mammoeten joegen had angst en spanning een heel prettige functie. Op het moment dat er gevaar optrad maakte ons lichaam ons klaar om in actie te komen. Zo veel mogelijk bloed naar het hart en andere spieren, hormonen zoals adrenaline en cortisol worden het lichaam ingepompt en de bloeddruk gaat omhoog. Op het moment dat het gaat om het wel of niet te eten hebben vanavond is dit natuurlijk een heel handige functie van het lichaam. Echter hebben we het onszelf als mens tegenwoordig zo makkelijk gemaakt dat we deze functies nog zelden echt nodig hebben.
Waar komt het vandaan?
Wedstrijdspanning kent een evolutionaire oorsprong. Toen wij hier als oermensen nog in onze berenvellen liepen en op mammoeten joegen, hadden angst en spanning een heel prettige functie. Op het moment dat er gevaar optrad maakte ons lichaam ons klaar om in actie te komen. Zo veel mogelijk bloed naar het hart en andere spieren, hormonen zoals adrenaline en cortisol worden het lichaam ingepompt en de bloeddruk gaat omhoog. Op het moment dat het gaat om het wel of niet te eten hebben vanavond is dit natuurlijk een heel handige functie van het lichaam. Echter hebben we het onszelf als mens tegenwoordig zo makkelijk gemaakt dat we deze functies nog zelden echt nodig hebben. Tegenwoordig komen levensbedreigende situaties natuurlijk niet meer zo vaak voor, maar we zijn nog wel voorgeprogrammeerd om hier goed mee om te kunnen gaan.
Wat is het nadeel van wedstrijdspanning?
Tijdens het leveren van een sportprestatie of tijdens een belangrijk pokertoernooi kan ons brein en ons lichaam nog steeds de illusie hebben dat we ons in een levensbedreigende situatie bevinden. De spanning die we voelen kan net zo intens zijn als destijds tijdens het jagen op een mammoet. Dit heeft als grote nadeel dat we onder spanning veel emotioneler handelen. De plannen die we aanvankelijk hebben gemaakt kunnen dan soms direct de prullenbak in, omdat we impulsiever zijn en ons veel minder aan het vooraf opgestelde plan houden. Niet ideaal als je je op het uitvoeren van een belangrijke taak aan het focussen bent die je opperste concentratie vergt.
Hoe kun je wedstrijdspanning verminderen?
Zorg dat je de spanning in je lijf vermindert
De grafiek hierboven laat zien hoe spanning in ons lichaam onze prestaties kan beïnvloeden. Je hebt een bepaalde spanning in je lijf nodig om goed te presteren zoals je hier goed kunt zien, maar op het moment dat er te veel spanning is, zal je prestatie naar beneden gaan. Dit wordt ook wel choken genoemd. Dit komt doordat er te veel wedstrijdspanning in het lijf zit en je niet meer op je taak kunt focussen die je moet gaan uitvoeren. Er zijn verschillende manieren om dit te doen, hieronder volgen er twee.
Zelfspraak
Zelfspraak is het interne gesprek dat je met jezelf voert. Zelfspraak is een mentale vaardigheid die je kunt verbeteren. We voeren de hele dag gesprekken met onszelf en kunnen tot wel 50 gedachten per minuut hebben. Je kunt je voorstellen dat niet iedere gedachte die we hebben ergens op slaat. Het gesprek dat we met onszelf voeren hoeft niet de waarheid te zijn. Sterker nog, op het moment dat we heel gespannen zijn, zullen we negatiever over onszelf denken waardoor we nog meer gespannen kunnen worden. Om deze neerwaartse spiraal een halt toe te roepen, kunnen we onze zelfspraak plannen. Ga bij jezelf na, welke gedachten er tijdens belangrijke wedstrijden of toernooien in je om kunnen gaan waarvan je achteraf weet dat het onzin was. Schrijf vervolgens op welke gedachten en gesprekken met jezelf wél behulpzaam kunnen zijn in die situatie. ‘Je kunt dit’ of ‘Je hebt al eerder laten zien dat je dit kunt’ zijn enkele voorbeelden van zelfspraak die je toe kunt passen. Door het op te schrijven dwing je jezelf om stil te staan bij de exacte gesprekken die je met jezelf voert. Pas deze zelfspraak toe op de momenten waarvan je weet dat de spanning je te veel zou kunnen worden en je de negatieve zelfspraak vervangt met de positieve.
Buikademhaling
Bij wedstrijdspanning heb je heel erg de neiging om ondiep adem te halen. Hierdoor maak je geen gebruik van de volledige inhoud van je longen en gaat er minder zuurstof naar je brein en je spieren waardoor je prestatie vermindert. Tijdens het gebruik van buikademhaling zet je je middenrif in om dieper adem te halen. Hierdoor gebruik je de volledige inhoud van je longen om zich met lucht te vullen. Dit brengt allerlei voordelen met zich mee waaronder een beter uithoudingsvermogen, ontspanning van de spieren, hogere hersenactiviteit, verlagen van de hartslag en bloeddruk. Een ideale methode dus om in te zetten tijdens momenten dat je last hebt van wedstrijdspanning. Voor een precieze uitleg check deze link over buikademhaling.
Vond je dit interessant? Mijn naam is Lex Ligtenberg, MSc. Sport- en Prestatiepsycholoog en ik help ambitieuze poker spelers en topsporters met hun mindset. Als fanatieke amateurspeler kwam ik er tijdens mijn master achter dat de processen en vaardigheden die in de topsportwereld gelden exact dezelfde zijn als die aan de pokertafel ingezet kunnen worden. Winnende pokerspelers zijn namelijk zowel aan de tafels als tijdens het studeren bezig met het leveren van een topprestatie. Deze realisatie was voor mij reden om mijn focus te verleggen op de individuele begeleiding van pokerspelers die klaar zijn om de volgende stap te maken in hun pokercarrière!
