Omgaan met spanning tijdens het presteren
Spanning in je lichaam tijdens het leveren van een prestatie is nodig om gefocust te blijven, je niet te laten afleiden van je doel en om je klaar te maken om de strijd aan te gaan. Heb je echter te veel spanning in je lichaam kan dit jouw prestatie echter drastisch doen verslechteren. Het lijkt alsof je niet meer helder kunt nadenken en zelfs de simpelste technieken lukken je niet meer. Ook kan dit ervoor zorgen dat je tactische fouten maakt in je spel, tijdens de wedstrijd of in het toernooi. In deze blog lees je hoe je kunt omgaan met spanning tijdens het presteren, of het nu in de sport is of als pokerspeler, de mechanismen zijn exact hetzelfde.
Wat is spanning en waar komt het vandaan?
Spanning in het lichaam is heel nuttig, het maakt je namelijk klaar om in actie te komen. Het heeft een grote rol gespeeld in onze evolutie als mens. In bedreigende situaties wordt ons bloed namelijk gepompt naar de plekken waar we het het hardst nodig hebben om directe overleving te garanderen, namelijk onze spieren. We komen in een fight flight modus. Er worden hiervoor allerlei hormonen afgegeven, waarvan het stresshormoon cortisol de bekendste is. Hierdoor denken we niet meer al te lang na bij het maken van beslissingen en staan onze zintuigen op scherp. We worden alerter. Overigens gaat er hierdoor een stuk minder bloed naar ons spijsverteringssysteem, waardoor je last kunt krijgen van je buik.
Om een goed prestatie neer te zetten hebben we deze spanning nodig. Als je goed wilt kunnen focussen, de juiste beslissing wilt maken onder druk of je niet wilt laten afleiding moeten we een beetje onder spanning staan. Te veel spanning echter en we kunnen als sporter of pokerspeler choken.
Choken tijdens presteren
Choken is het onder druk een mindere prestatie neerleggen dan waartoe we in staat zijn. Dit wordt veroorzaakt door een te grote spanning in het lichaam.
Één van de meest exemplarische chokes uit de sportgeschiedenis is die van Matthew Emmons tijdens de Olympische spelen van 2004 in Athene. Tijdens zijn laatste schot in het schieten heeft hij een gigantische voorsprong op zijn directe concurrenten. Hij heeft nog één degelijk schot nodig om zijn Olympische gouden medaille op te halen. Hij schiet midden in de roos… maar op het verkeerde target, waardoor hij buiten de medailles eindigt. Vier jaar later in 2008 een zeer vergelijkbaar scenario voltrok zich. Emmons heeft bij zijn laatste poging opnieuw een grote voorsprong en als hij wil aanleggen om te schieten laat hij per ongeluk zijn wapen afgaan nog voordat hij gericht heeft. Opnieuw geen gouden plak.
Top 3 tips om spanning te verminderen tijdens het presteren
Gelukkig zijn er verschillende manieren om spanning te verminderen tijdens het presteren, zodat jij niet meer choked op de beslissende momenten. Zo kun je als het waren jouw spanning reguleren! Hier volgen 3 tips die jij kunt toepassen zodat je zo koel als een kikker kunt blijven onder druk.
Herkennen en erkennen
Het herkennen en erkennen van spanning is de eerste stap om er vervolgens iets aan te kunnen doen. Jouw eerste stap is te noteren welke gedachtes, gevoelens en emoties er door je heen gaat op het moment dat je de spanning voelt opkomen. Welke sensaties ervaar je? Pak een notitieboekje en schrijf ze op.
Procesdoelen stellen
Een andere goede manier om de spanning in je lichaam en in je hoofd te verminderen is door het stellen van doelen die gericht zijn op het proces. Dat betekent dat je je niet richt op dat je wilt winnen, maar op hoe je dan kunt winnen. Dat kan bijvoorbeeld door heel erg op de techniek of tactiek te focussen.
Focus en concentratie
In de afbeelding hieronder zie je de aandachtcirkel. Het is tijdens het presteren zaak om je aandacht in cirkel 1 te behouden. De eerste cirkel is namelijk de taakfocus. Wat is mijn taak op dit moment? Cirkel 2 is alle directe afleiding. Dat kan je humeur zijn, het publiek, een scheidsrechter of teamgenoten. Cirkel 3 gaat over afleiding die de huidige situatie vergelijkt met wat het eigenlijk zou moeten zijn volgens jou. Als ik eerder naar bed was gegaan… dan had ik nu…. Bij de vierde cirkel ben je veel bezig met de uitkomst of het resultaat waardoor je focus verliest. Cirkel 5 gaat over de gevolgen van die eventuele uitkomst en bij cirkel 6 vraag je je af waarom je hier in godsnaam bent. Zorg er dus voor dat je je aandacht steeds weer terugbrengt naar cirkel 1: Je taakfocus, wat moet ik nu op dit moment doen? Op die manier zorg je ervoor dat je beter kunt omgaan met spanning.
Vond je dit interessant? Mijn naam is Lex Ligtenberg, MSc. Sport- en Prestatiepsycholoog en ik help ambitieuze poker spelers met hun mindset. Als fanatieke amateurspeler kwam ik er tijdens mijn master achter dat de processen en vaardigheden die in de topsportwereld gelden exact dezelfde zijn als die aan de pokertafel ingezet kunnen worden. Winnende pokerspelers zijn namelijk zowel aan de tafels als tijdens het studeren bezig met het leveren van een topprestatie. Deze realisatie was voor mij reden om mijn focus te verleggen op de individuele begeleiding van pokerspelers die klaar zijn om de volgende stap te maken in hun pokercarrière!
