Mentale weerbaarheid vergroten
In het voorjaar van 2021 liep ik als sportpsycholoog stage bij de KNWU. Voor de juniorenselecties heb ik samen met mijn begeleiders een alternatief trainingskamp ontworpen. Het was een beetje passen en meten in de lockdown, maar via een aantal zoomsessies brachten we deze adolescenten toch de kennis bij die ze nodig hebben om hun mentale weerbaarheid te vergroten. Aan mij de taak om de wetenschappelijke theorieën uit de sportpsychologie in hapklare brokjes te serveren. Er was dan wel een stuk minder mogelijk op het gebied van fysieke trainingen, we mochten namelijk niet bij elkaar komen, het zorgde er wel voor dat de jonge renners meer tijd konden besteden aan het trainen van hun mentale vaardigheden.
De grootste winst die ik hen als sportpsycholoog kan laten boeken zit in het leren reflecteren op hun eigen (prestatie)gedrag. Als zij in de spiegel kijken, wat zien ze dan? Zijn zij in staat om te zien waar hun sterke punten liggen en waar ze nog kunnen verbeteren? Op dit vlak lag en ligt nog steeds voor mij ook gelijk de grootste uitdaging.
Prefrontale cortex
De oorzaak van deze uitdaging zit hem niet in de eventuele onwelwillendheid van deze pubers. Nee, het heeft te maken met hoe wij als mens voorgeprogrammeerd zijn. Wij mensen zijn het enige dier dat in staat is onze impulsen te bedwingen en gedrag te plannen om zo onze doelen, ver aan de horizon, te bereiken. Dit is één van de redenen waarom wij als soort ook zo succesvol zijn. We kunnen ons nu inhouden, zodat we daar later de vruchten van plukken.
Deze overwegingen vinden plaats in de prefrontale cortex. Dit is het voorste gedeelte van het brein. Van alle functies in onze hersenen, ontwikkelt deze hersenkwab zich als allerlaatste. Het kan zich zelfs blijven ontwikkelen tot het 25e levensjaar. Dit is ook één van de argumenten dat de alcoholgrens van 16+ naar 18+ gegaan is. Als sportpsycholoog zou ik dus zeggen, verhoog dit naar 25+. Op die leeftijd zijn we dus al mentaal een stuk weerbaarder.
Juist voor jongeren in deze leeftijdscategorie is het dus ontzettend moeilijk om bijvoorbeeld geld te sparen, gezond te leven, óf te leven als topsporter. Hun brein is op dit moment nog in veel mindere mate in staat om deze informatie tot zich te nemen, te verwerken en te begrijpen wat er moet gebeuren om die doelen te bereiken. Daarom heb ik extra veel respect voor degenen die dit al wel kunnen.
Prestatieprofiel, een mooie basis om mentale weerbaarheid te vergroten
Om die reden probeer ik hen als sportpsycholoog het juiste gereedschap aan te bieden zodat zij gaan inzien wat hun kwaliteiten zijn, waar ze nog aan moeten werken en hoe ze dat kunnen gaan doen. Dit doe ik met behulp van het prestatieprofiel. Hiermee laat ik de jonge wielrenners vaardigheden van topwielrenners opschrijven en die vergelijken met hun eigen niveau. Zij geven zichzelf en het belang van deze kenmerken een cijfer van 1/10 en vervolgens kan er met een simpele formule berekend worden hoeveel ze nog moeten verbeteren. Hier rolt een cijfer uit van 1/100 en hoe hoger dit cijfer, hoe meer er nog moet gebeuren.
Op deze manier worden abstracte begrippen geconcretiseerd. Deze nummers kun je zien als de kiemen van doelen. Aan de hand hiervan kunnen ze aan de slag met het opstellen van doelen op de korte termijn, de middellange termijn en die grote droom aan het einde van de horizon…
Vond je dit interessant? Mijn naam is Lex Ligtenberg, MSc. Sport- en Prestatiepsycholoog en ik help ambitieuze poker spelers met hun mindset. Als fanatieke amateurspeler kwam ik er tijdens mijn master achter dat de processen en vaardigheden die in de topsportwereld gelden exact dezelfde zijn als die aan de pokertafel ingezet kunnen worden. Winnende pokerspelers zijn namelijk zowel aan de tafels als tijdens het studeren bezig met het leveren van een topprestatie. Deze realisatie was voor mij reden om mijn focus te verleggen op de individuele begeleiding van pokerspelers die klaar zijn om de volgende stap te maken in hun pokercarrière!
