Hoe overwin je de angst voor een val met wielrennen?
Tijdens het Kampioenschap van de Haarlemmermeer op het parcours van HSC de Bataaf in Zwanenburg zijn we krap 10 minuten onderweg als ik in één van de nog vochtige bochten mijn wiel voel wegslippen. Op zich niks geks, kan gebeuren natuurlijk. Ware het niet dat ik een jaar geleden tijdens de afdaling van de Hai Van pas in Centraal Vietnam door een grote olievlek hard onderuit ben gegaan. Deze nare ervaring heeft me een klein trauma gegeven waar ik de afgelopen maanden veel aan heb gewerkt.
Waar mijn bochtentechniek voorheen één van mijn beste vaardigheden was, merk ik dat de angst om te vallen met de fiets me krampachtig heeft gemaakt. Ik ben zeker vooruitgegaan, maar tijdens het Kampioenschap van de Haarlemmermeer gingen mijn emotionele gedachtes met me aan de haal. Ik wil in dit artikel ingaan op de strategie als sportpsycholoog die ik heb gekozen om mijn eigen vertrouwen terug te winnen!
Vallen met de fiets, een klein trauma
We schrijven april, 2023. Samen met wat fietsvrienden hebben we onszelf net binnenstebuiten gekeerd over de prachtige Hai Van Pass, tussen Hue en Da Nang in Centraal Vietnam. Zoals dat gaat na zo’n lang gevecht met jezelf, elkaar en de berg wordt er bovenop, op veel te kleine plastic stoeltjes met een verfrissend drankje uitvoerig nagepraat over de heroïsche strijd en worden smoesjes en indekkers uitgewisseld.
Na te zijn bijgekomen duiken we naar beneden, richting Lang Co beach. De weg is slecht met veel kuilen en gaten. Ook kruipen er regelmatig olietankers omhoog en omlaag die het lastig en gevaarlijk maken om in te halen. We zijn nog geen drie bochten door wanneer ik als eerste van zes renners de volgende haarspeld induik. Ik stuur iets naar links om de bocht ruim aan te kunnen snijden naar rechts.
Nog voor dat ik kan insturen glijdt mijn fiets onder me vandaan als ware ik me op een ijsbaan begeef. De andere vijf kunnen om mij en de gigantische olievlek heen. Er floept een welgemeend ‘GODVERDOMME’ uit. Als ik opkrabbel zie ik dat mijn rechterkant zwart is van de olie en ik lig op meerdere plekken open. Het meest maak ik me zorgen om het straatvuil en eventuele infecties. Mijn fiets werkt nog en ik kan de afdaling gelukkig voortzetten. Beneden is een apotheker open met twee vriendelijke Vietnamese verpleegsters die me op kunnen lappen en ik kan mijn weg weer vervolgen.
Kampioenschap van de Haarlemmermeer
We spoelen een jaar vooruit. Ik ben wat later dan ik gewoon ben in vorm aan het komen. Het is zondag 21 april 2024 en ik sta samen met broertje Ronald aan de start van het Kampioenschap van de Haarlemmermeer. Lang heb ik gedubd en getwijfeld in welke categorie ik een licentie wil aanschaffen dit jaar. Veel van mijn teamgenoten bij Team Utreg rijden bij de Sportklasse aka de kelderklasse en ondanks dat de verleiding groot is, zijn mijn trots en ego groter. Ik hoor nog niet bij de kelderklasse, Amateurs dus, aka kelderklasse -1.
Als we na een rit van 25 kilometer beukend tegen de wind aankomen in Zwanenburg op het sportpark van HSC de Bataaf zie ik dat we niet met heel veel zijn, een mannetje of 18. Wel enkele klinkende namen en aansprekende outfits. Gaat lastig worden vandaag hoor ik mezelf denken.
Het is koud voor de tijd van het jaar, maar wel droog en zonnig. Lang-lang besluit ik. Na het inrijden ga ik aan het hek staan voor een koersje over 90 minuten en 5 ronden. Lang zat voor zo’n klein groepje.
Zelfspraak om zelfvertrouwen terug te winnen
Er wordt direct gas gegeven op dit kleine racebaantje en aan de achterkant van het parcours zijn de kanten mossig en vochtig is me opgevallen tijdens het inrijden. Ik vind mezelf geen heel sterke wielrenner, maar wel een handige. Het rijden van goede lijnen in de bochten is een vaardigheid die ik vóór mijn val in Vietnam uitstekend beheerste, maar waar ik het afgelopen jaar veel op heb ingeleverd door angstige gedachten om te vallen met wielrennen. Toegegeven, ik ben ook niet vaak in een groep op hoge snelheid op bochten afgereden.
In ronde drie gebeurt er iets wat ik op dat moment niet kan gebruiken, mijn wiel glijdt weg in de bocht, terwijl ik niet of nauwelijks schuin lijk te gaan. Op dat moment raast er van alles door me heen. Een kleine greep:
‘Daar gaan we weer’
‘Te veel bar in mijn banden?’
‘Is het nog glad?’
‘Ik kan echt geen bochten rijden’
‘Waarom verlies ik zo veel snelheid hier’
‘Wat zullen anderen van me denken?’
‘Waarom lukt het hen wel?’
‘Hoe ga ik dit ooit 90 minuten volhouden?’
‘Ik ga straks in de remmen knijpen als het weer gebeurt’
Ik voel de moed in mijn schoenen zakken, maar probeer mezelf te herpakken. Als sportpsycholoog herken ik gelukkig wat er gebeurt en weet ik wat mijn taak is. Ik ben in mijn traumaverwerkingsproces een flink stuk teruggeworpen en irrationele en emotionele gedachten nemen de overhand. Wat ik op dat moment wil doen is mezelf uit het emotionele brein halen en terug in mijn rationele brein krijgen. Ik besluit op twee manieren op mezelf in te praten, of zelfspraak toe te passen.
Instructieve zelfspraak
Ik wil de focus houden op mijn taak, namelijk de bocht zo goed mogelijk nemen. Met instructieve zelfspraak zorg je ervoor dat je jezelf instructies geeft. Zo is buiten, binnen, buiten een heel mooie vorm van instructieve zelfspraak. Je neemt de bocht namelijk van buiten, snijdt ‘m naar binnen aan en komt weer aan de buitenkant uit. De bocht inkijken is een tweede instructie die ik mezelf geef die ervoor zorgt dat ik mijn taakfocus behoud.
Positieve zelfspraak
Een andere vorm van zelfspraak om je zelfvertrouwen terug te winnen is positieve zelfspraak. Je geeft jezelf als het ware een aanmoediging en spreekt je vertrouwen in jezelf uit. In mijn geval doe ik dat door logische gedachtes te injecteren waarom ik daar weggleed. Ik zette te vroeg druk op mijn pedalen en de weg is nu aan het opdrogen, . Het lukt me door deze gedachtes om mezelf terug te brengen in de wedstrijd.
Kampioen van de Haarlemmermeer
Nadat de enige serieuze ontsnapping van de dag is teruggegrepen lijkt het op een sprint uit te gaan draaien. Op 350 meter van de streep is er een terugdraaiende bocht, nog voor de koers heb ik besloten dat ik hier in 3e positie wil zitten om goed uit te komen. We hebben wind tegen dus ik wil lang wachten en pas op 150 meter mijn sprint inzetten. Zonder angst stormen we met het pelotonnetje en 53 aan het uur richting de laatste bocht. Ik zit aan de binnenkant en moet iets in de remmen om weer in de trein te passen.
Ik kom als 5e de bocht uit. De snelheid gaat direct de lucht weer in, er wordt niet gewacht. In de slipstream kan ik mee maar zit wel op een klein gaatje,
300 meter nog. 4e positie, één man rechts van me en twee voor me.
250 meter, Ronald zet zijn sprint in en ligt op positie twee, ik zit nog altijd op een gaatje.
200 meter, ik voel de kracht in mijn benen en schakel op, 3e positie.
150 meter, ik kan nog een keer opschakelen en heb het gaatje nu gedicht met de twee man voor mij.
100 meter, elke klap is raak en ik kom naast de nummer één die de deur wil dichtgooien aan de rechterkant, maar gelukkig een gat openlaat.
50 meter, ik lig op kop en maak nog altijd snelheid. Ik kijk onder me door, er komt niemand meer! Één hand komt los van het stuur en ik schreeuw het uit. Fu*k yes!!! Kampioen van de Haarlemmermeer, de mooiste gemeente van Nederland.
Vond je dit interessant? Mijn naam is Lex Ligtenberg, MSc. Sport- en Prestatiepsycholoog en ik help ambitieuze poker spelers en topsporters met hun mindset. Als fanatieke amateur pokerspeler kwam ik er tijdens mijn master achter dat de processen en vaardigheden die in de topsportwereld gelden exact dezelfde zijn als die aan de pokertafel ingezet kunnen worden. Winnende pokerspelers zijn namelijk zowel aan de tafels als tijdens het studeren bezig met het leveren van een topprestatie. Deze realisatie was voor mij reden om mijn focus te verdelen op de individuele begeleiding van zowel pokerspelers als ambitieuze topsporters die klaar zijn om de volgende stap te maken in hun carrière!