darts darteritus mindset coach sportpsycholoog

Darteritus

Het is een blokkade in je hoofd die zich uit in je arm. Je hebt zo'n angst om te missen dat je arm zegt, ik doe het niet. Het komt door de druk die je op jezelf legt, je bent alleen maar bezig met wat gebeurt er als ik mis en niet van als ik gooi dan win ik. Als ik aan het trainen ben of in voorbereiding dan heb ik nergens last van. Maar als ik de tegenstander een hand geef, dan krijg ik een blokkade en krijg ik een druk op mezelf en dan lukt het niet meer.

Darteritus: Wat is het en hoe kun je ervan af komen?

Darteritus ook wel dartitus is een aandoening die voorkomt bij darters en wordt gekenmerkt door een plotselinge verstoring bij het werpen van een pijl. Zodra je als darter last hebt van darteritus heb je de grootste moeite met het loslaten van de dartpijl op het moment dat je hem normaal gesproken zou gooien. 

Voor de prestatie van een darter kan dit grote gevolgen hebben. Ondanks dat het voorkomt bij zowel professionals als amateurs, kan het voor professionals het einde van hun carrière betekenen als ze er niet mee aan de slag gaan. Veel darters hebben toegegeven last te hebben van de stoornis. Onder meer Berry van PeerPim van Bijnen en zelfs vijfvoudig wereldkampioen Eric Bristow.

De oorzaken van darteritus worden veelvuldig onderzocht en men is nu tot de conclusie gekomen dat het een combinatie lijkt te zijn van zowel fysieke, psychologische als ook emotionele factoren. Het vertoont veel gelijkenis met de yips in golf

De aandoening is een zogenaamde taakspecifieke dystonie, wat betekent dat het een motorische verstoring is bij slechts één specifiek onderdeel van de sport in dit geval. Aangezien darts het steeds opnieuw uitvoeren van dezelfde beweging is, treft het daarmee de volledige prestatie van de darter. 

darteritus dartitus mindset sportpsycholoog

Wat zijn de oorzaken van darteritus?

Net als bij de yips worden er meerdere verklaringen gegeven. Zo zijn er aanwijsbare neurologische oorzaken, fysiologische oorzaken en psychologische oorzaken. Als sport- en prestatiepsycholoog heb ik de meeste kennis van de (sport)psychologische oorzaken van darteritus en zullen we ons in dit blog daar onze pijlen op richten.

Faalangst, prestatieangst, druk en stress

Druk in welke sport dan ook speelt een grote rol in het neerzetten van een prestatie. In de afbeelding hieronder is te zien hoe dat werkt. Arousal is een ander wordt voor lichamelijke stress en zoals te zien is, is de prestatie van een sporter het best op het moment dat hij gemiddelde arousal ervaart. Iedere sporter heeft hierbij een ander optimum. Op het moment dat de sporter te veel spanning ervaart zie je dat de prestatie afneemt en iemand ‘bezwijkt onder de druk’. 

Vaak gaat dit gepaard met een bepaalde faalangst of prestatieangst en gedachtes, gevoelens en emoties over het eindresultaat van een bepaalde wedstrijd. Deze gedachtes spelen op op het moment dat er gegooid moet worden waardoor de druk zo groot wordt dat de prestatie niet alleen afneemt, maar zoals Pim van Bijnen zegt, de arm gewoon weigert te gooien.

Hierbij komt ook dat op het moment dat de darteritus een paar keer is opgetreden, de angst voor het optreden ervan de kans dat het gebeurt verhoogt. Dit zorgt voor een vicieuze cirkel waar moeilijk uit te komen is.

Spanning stress arousal yips darteritus

Traumatische ervaringen

Een andere psychologische oorzaak kan een traumatische ervaring tijdens het darten zijn. Het is daarbij goed om eerst even stil te staan bij wat een traumatische gebeurtenis precies is. Het is namelijk een gebeurtenis die een diepgaand en negatief effect heeft op iemands mentale, emotionele en/of fysieke welzijn. Belangrijk hierbij is dat het gaat om een subjectieve beoordeling van de gebeurtenis. 

Wat voor de één heel traumatisch is, kan op de ander namelijk geen vlekje achterlaten. Oftewel, een verloren partij op een belangrijk moment, een opmerking uit het publiek, of een verkeerd gegooide pijl op het verkeerde moment kan al een gigantische impact hebben op het welzijn van een darter. Waar een ander zou kunnen zeggen ‘stel je niet zo aan’. Dit draagt niet bij aan het bespreekbaar maken van deze mentale problemen. Het kan hierdoor zijn dat je je als darter onbegrepen en niet serieus genomen voelt.

darts darteritus mindset coach sportpsycholoog

3 tips om darteritus te verminderen

1. Kinesthetische visualisatie

Kinesthetische visualisatie houdt in dat je een visualisatie niet alleen afspeelt als een film, maar ook, zonder je pijlen in je hand, de werpbeweging maakt. Wat je met kinesthetische visualisatie doet is de neurale paden in je hersenen opnieuw probeert te leggen. Hersencellen communiceren met elkaar in de vorm van deze paden en hoe vaker je een bepaalde taak uitvoert, hoe sterker dit pad wordt. In de ontwikkeling van darteritus kan een blokkade hier ontstaan zijn en door hier actief mee aan de slag te gaan, kun je dit patroon doorbreken en de cellen weer goed met elkaar laten communiceren. 

Mental coach neuronen

2. Resultaatdoelen vermijden

Doelen stellen is een cruciale mentale vaardigheid om te slagen als topsporter. Op het eerste gezicht lijkt het zo eenvoudig, maar wat wij als sportpsychologen veel tegenkomen is dat topsporters zichzelf tijdens de wedstrijd met verkeerde doelen bezighouden en zo hun prestaties zien kelderen. Één van die verkeerd soort doelen is resultaatdoelen. Resultaatdoelen ook wel windoelen omschrijven een bepaald eindstation of een bepaalde eindstaat. Voordat dit bereikt is moeten er echter heel veel hordes overwonnen worden. 

Bij resultaatdoelen wordt dus heel erg de focus gelegd op het bereiken van die eindstaat, maar dit legt extra druk op de sporter op het moment dat hij of zij bezig is met de eerstvolgende horde. Veel beter kun je je namelijk richten op die horde en jezelf de vraag te stellen hoe gaan we deze eerstvolgende horde nemen? Dit formuleer je dan in een procesdoelen. Hoe gaan we dit nu doen, welke taak moet ik op dit moment uitvoeren? 

Op deze manier verminder je de druk en de ruis die je wel hebt bij resultaatdoelen of windoelen. Dat is namelijk iets waar we geen directe invloed op hebben maar iets dat voortvloeit uit het proces.

3. Aandachtscirkels

Ook bij darteritus kunnen, net als bij de yips, aandachtscirkels helpen om je te focussen. Sterker nog, deze aandachtscirkels lijken zelfs een beetje op een dartbord met een beetje fantasie. We willen, net als bij het vermijden van de resultaatdoelen de focus houden op het proces, oftewel cirkel 1. Vaak hebben we het hier over een techniek, of een aspect van onze sport waar we in aan het verbeteren zijn. Dat kunnen ademhalingsoefeningen zijn om rustiger te worden, naar het bord blijven kijken, schouders laten vallen of iets anders. 

Elke andere gedachte is afleiding en dit gaat per cirkel van kwaad tot erger. Hoe verder je afraakt van de eerste cirkel, hoe moeilijker het is om je focus weer te pakken. Directe afleiders kunnen het publiek zijn, hoe je je voelt vandaag of iets aan je tegenstander. Hier is het nog vrij eenvoudig om de focus weer te pakken. 

Gedachten over is vs behoort te zijn kan opkomen bij het missen van een aantal dubbels op rij. ‘Ik had die moeten hebben’. Vervolgens kunnen er gedachten opkomen over slagen/falen. ‘Nu heb ik deze set niet gewonnen…’ Dit kan je vervolgens nog verder weg laten drijven van je techniek door gedachten over de gevolgen van het slagen of falen: ‘Als ik deze pot niet win dan…’ Bij de zesde cirkel vraag je je überhaupt af wat je hier nog aan het doen bent en dan is de focus helemaal verdwenen. 

Een mooi gedachte experiment is hier om eens beginnen met gedachtes van jezelf tijdens een training of wedstrijd te categoriseren. Vervolgens kun je dan gaan kijken of je jezelf kunt terugbrengen naar de eerste cirkel, de focus op de taak!

Yips darteritus dartitus aandacht en concentratie

Wil jij van jouw darteritus afkomen?
Plan hieronder een gratis kennismakingsgesprek in.

2 gedachten over “Darteritus”

  1. Jan Fransen

    Hallo ik weet een beetje van darteritus af ik heb het 20 jaar gehad maar ik gooi nu weer gewoon .
    Alleen het echte resultaat is nog niet weer terug maar daar werk ik aan en gaat ook steeds beter .
    Ik zou hier wel eens willen brainstormen met jullie hier over .
    Ik zal zeggen ik was altijd een fanatiekeling en heb meerdere dingen mee gemaakt , maar ik kan ook uitleggen wat je moet doen en hoe je jezelf in de gaten moet houden wat er gebeurt in je lichaam . En ja het zit in je hersenen daar bestaat geen twijfel over

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *